Mae Comisiynydd y Gymraeg wedi ei lwgrwobrwyo gan Lywodraeth Cymru i wanhau ein hawliau i’r iaith
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Llai o ymchwiliadau gan Gomisiynydd y Gymraeg
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Llwgrwobrwyo Comisiynydd y Gymraeg i wanhau hawliau iaith
Mae Comisiynydd y Gymraeg wedi gwneud ymdrech fwriadol i leihau nifer a chanran yr ymchwiliadau am ddiffyg gwasanaethau Cymraeg a gynhelir ganddo, a hynny er mwyn sicrhau rhagor o gyllid a chyfrifoldebau o du Llywodraeth Cymru.
Mae’n gamymddygiad difrifol.
Mae’r Comisiynydd y Gymraeg, a ddechreuodd ei swydd ym mis Ebrill eleni, wedi bod yn ymchwilio i lai na 40% o’r cwynion a dderbynnir ganddo - hanner lefel ei ragflaenydd.
Heb ymchwiliad statudol i gŵyn, nid oes modd i’r Comisiynydd ddefnyddio ei bwerau i sicrhau bod gwasanaethau Cymraeg cyrff yn gwella.
Mae deddfwriaeth yn gwahardd y Llywodraeth rhag cyfarwyddo’r Comisiynydd am sut i ddefnyddio ei bwerau gorfodi. Ond, darganfuwyd gohebiaeth oddi wrth Weinidog y Gymraeg at y Comisiynydd yn pwyso arno i gynnal llai o ymchwiliadau. Ers hynny mae’r Comisiynydd wedi cael ei longyfarch gan Weinidog y Gymraeg am ystadegau sy’n dangos bod yn ymchwilio i lai o gwynion.
Mewn papur mewnol y Llywodraeth o fis Ebrill eleni, sydd newydd ei ryddhau’n gyhoeddus, dywedodd gweision sifil: “… byddwn yn disgwyl i'r Comisiynydd o leiaf newid ei ffocws o fod yn rheoleiddiwr sy'n ymateb i gwynion … pe bai'r swyddfa'r Comisiynydd yn newid ei ffocws fel y nodwyd uchod ..., y byddai'r Llywodraeth yn ystyried wedyn a ddylid trosglwyddo cyfrifoldebau pellach i'r Comisiynydd.” Mae’r papur yn mynd ymlaen i argymell: “Is-adran y Gymraeg [Llywodraeth Cymru] i sefydlu gweithdrefnau newydd ar gyfer noddi’r Comisiynydd gyda’r nod fod y Comisiynydd yn newid pwyslais wrth weithredu ei swyddogaethau rheoleiddio."
Nid buddiannau’r Gymraeg a’i siaradwyr sydd wrth wraidd y newid polisi a’r penderfyniad i gynnal llawer llai o ymchwiliadau, ond ymgais i gynyddu cyllideb ac adnoddau’r Comisiynydd a’i swyddfa.
Mae’r ohebiaeth yn dangos bod y Comisiynydd wedi newid ei ddefnydd o’i bwerau a pholisïau gorfodi ar gais y Llywodraeth - dyw e ddim yn rheoleiddio’n annibynnol!