Mae mudiad iaith wedi galw am Ddeddf Addysg Gymraeg er mwyn sicrhau bod pob cyngor yn ehangu canolfannau trochi sy’n galluogi plant i dderbyn eu haddysg drwy gyfrwng y Gymraeg, mewn rali ar faes yr Eisteddfod.

Mi fyddai ymgyrchwyr iaith yn barod i gefnogi protestiadau mewn cymunedau gwledig er mwyn atal Brecsit caled, meddai mudiad iaith yn yr Eisteddfod heddiw. Fis diwethaf, rhybuddiodd ffermwyr y gallai gadael yr Undeb Ewropeaidd heb gytundeb arwain at anufudd-dod sifil ar lawr gwlad. Ac mewn cyfarfod ar faes yr Eisteddfod yn Llanrwst heddiw, dywedodd Robat Idris o Gymdeithas yr Iaith y byddai’r mudiad yn cefnogi unrhyw brotestiadau di-drais a drefnir gan ffermwyr ar lawr gwlad er mwyn amddiffyn cymunedau gwledig.

Mae Cymdeithas yr Iaith wedi croesawu fel cam bach ymlaen y camau nesaf o ran cyflawni strategaeth iaith y Llywodraeth heddiw. Dywedodd Osian Rhys, Cadeirydd Cymdeithas yr Iaith: "Rydyn ni'n croesawu cyhoeddiad heddiw fel cam bach ymlaen; yn y Llywodraeth y mae gweithredu ein strategaeth iaith genedlaethol. Ond mae ffordd bell i fynd nes ein bod ni'n gweithredu i'r un graddau â Gwlad y Basg - byddai hynny'n golygu buddsoddi £180m y flwyddyn yn nyfodol y Gymraeg: dyna sydd ei angen."

Mae mudiad iaith wedi ymateb i honiadau sydd wedi eu hadrodd yn y wasg bod siop KFC ym Mangor wedi atal gweithiwr rhag siarad Cymraeg gyda chwsmeriaid.