Mae Gweinidogion wedi cyflwyno apêl gyfreithiol yn erbyn dyfarniad Comisiynydd y Gymraeg eu bod wedi torri’r gyfraith drwy beidio â sicrhau bod gwasanaethau Cymraeg ar drenau.
Mae archwilwyr allanol wedi cael ei benodi i ymchwilio i honiadau bod Llywodraeth Cymru wedi llwgrwobrwyo Comisiynydd y Gymraeg i gynnal llai o ymchwiliadau i gwynion, yn ôl gohebiaeth sydd newydd gael ei datgelu.
Yn y chwe mis cyntaf ei swydd, ymchwiliodd y Comisiynydd newydd, Aled Roberts, i lai na 40% o'r cwynion a dderbynnir ganddo - bron hanner lefel ei ragflaenydd. Heb ymchwiliad statudol i gŵyn, nid oes modd i'r Comisiynydd ddefnyddio ei bwerau cyfreithiol i sicrhau bod gwasanaethau Cymraeg cyrff yn gwella.
Cyfarfod hybrid yw cyfarfod nesa'r Grwp Hawl, felly os oes gennych ddiddordeb yn y maes, mae croeso mawr i chi fynychu, naill ai mewn person yng Nghanolfan Merched y Wawr neu arlein (cysylltwch am ddolen).
Cynhelir cyfarfod nesaf y Grŵp Hawl dros Zoom am 7 o'r gloch, nos Iau, 19 Medi.
Dyma'r grŵp sy'n ymwneud âhawliau o ran defnyddio'r Gymraeg, statws y Gymraeg a defnydd cyrff o'r iaith felly os ydych yn aelod o'r Gymdeithas ac efo diddordeb yn y meysydd hyn, mae croeso mawr i chi ymuno â'r grŵp.
Ac, os nad ydych yn sicr, dewch i arsylwi yn un o gyfarfodydd y grŵp a phenderfynu wedyn.
1.1. Mae Cymdeithas yr Iaith Gymraeg yn fudiad sy'n ymgyrchu'n ddi-drais dros y Gymraeg a holl gymunedau Cymru.
1.2. O edrych ar y Bil, mae tri mater sy’n effeithio ar y Gymraeg mae Comisiynydd y Gymraeg wedi tynnu sylw atynt, ond nid yw’n ymddangos eu bod yn cael eu hadlewyrchu yn y Bil arfaethedig.
Derbyniodd Comisiynydd y Gymraeg gerdyn Nadolig dychanol oddi wrth ymgyrchwyr heddiw sy’n honni bod Llywodraeth Cymru wedi ei lwgrwobrwyo i wanhau hawliau iaith.
Mae’r Comisiynydd, a ddechreuodd ei swydd ym mis Ebrill eleni, wedi bod yn ymchwilio i lai na 40% o’r cwynion a dderbynnir ganddo - hanner lefel ei ragflaenydd. Heb ymchwiliad statudol i gŵyn, nid oes modd i’r Comisiynydd ddefnyddio ei bwerau cyfreithiol i sicrhau bod gwasanaethau Cymraeg cyrff yn gwella.
Mae cyn-Brif Cynghorydd Cyfreithiol y Cynulliad wedi dweud nad oes unrhyw rwystr cyfreithiol i roi enw uniaith Gymraeg ar y sefydliad.
Mae'r farn yn dod wedi i Lywodraeth Cymru godi amheuon am gyfreithlondeb gosod yr enw 'Senedd' neu 'Senedd Cymru' yn Gymraeg yn unig. Cynhelir pleidlais derfynol ar ail-enwi'r Cynulliad ddydd Mercher nesaf, 13eg Tachwedd.
