Byddwn ni'n mynegi pryder nad yw Cyngor Ceredigion yn paratoi i godi treth cyngor uwch ar ail gartrefi yng Nghyfarfod Cyffredinol Blynyddol Cymdeithas yr Iaith yn Aberystwyth ddydd Sadwrn nesaf (8 Hydref) wrth drafod cynnig sy’n canmol Cyngor Gwynedd am ymgynghori ar godi treth cyngor uwch ar ail gartrefi i 300%.

Fodd bynnag, mae’r cynnig hefyd yn mynegi pryder nad yw Cyngor Ceredigion wedi defnyddio eu pwerau llawn presennol i godi’r dreth i 100%.

Bydd Cabinet Cyngor Gwynedd yn trafod ymgynghoriad ar bremiwm treth cyngor ar ail dai a thai gweigion yfory (dydd Mawrth 27/09).

Bydd gan Awdurdod Lleol y gallu i godi hyd at 300% o dreth cyngor ar ail dai a thai gweigion o fis Ebrill 2023 ond ond er mwyn gwneud hynny bydd yn rhaid iddynt ymgynghori yn gyhoeddus a chael cymeradwyaeth y Cyngor Llawn erbyn mis Ionawr 2023.

Dywedodd Jeff Smith, Cadeirydd grŵp cymunedau Cymdeithas yr Iaith:

Danfon neges at arweinydd eich Cyngor, a'ch cynghorydd lleol, i fynnu bod gweithredu ar frys i reoli'r farchnad dai a sicrhau cartrefi i'n pobl.

Mewn siroedd gwledig a thwristaidd, dylent o fewn yr wythnosau nesaf fod yn:

1) Cychwyn ymgynghoriad ar lefel y premiwn treth cyngor ar ail gartrefi ar gyfer Ebrill 2023 ymlaen - bydd hawl gan gynhgorau i gynyddu hyd at 300%, ond rhaid ymgynghori nawr neu bydd blwyddyn yn cael ei cholli.

Mewn rali yn Llangefni ar ddydd Sadwrn 17eg Medi fe wnaeth Cymdeithas yr Iaith gyhuddo Llywodraeth Cymru o lusgo traed yn ei addewid i reoli ail gartrefi a llety gwyliau mewn cymunedau lle mae pobl ifanc yn methu cael lle i fyw yn eu cymuned eu hunain.

Esboniodd Osian Jones, un o drefnwyr y rali:

Disgwylir cannoedd o bobl yn rali "Nid yw Cymru ar Werth" tu allan i swyddfeydd Cyngor Ynys Môn yn Llangefni am 1pm ddydd Sadwrn.

Mewn rali yn Llangefni ar ddydd Sadwrn 17eg Medi bydd Cymdeithas yr Iaith yn cyhuddo Llywodraeth Cymru o lusgo traed wrth weithredu ei addewid i reoli ail gartrefi a llety gwyliau mewn cymunedau lle mae pobl ifanc yn methu cael lle i fyw yn eu cymuned eu hunain.

Esboniodd Osian Jones, un o drefnwyr y rali:

Lansiwyd cynllun Diogelwn yn 2021 er mwyn i berchnogion allu diogelu’r enwau Cymraeg ar eu tai, ond mae e bellach wedi ei ehangu i gynnwys enwau ar dir, a bydd y cynllun ar ei newydd wedd yn cael ei gyflwyno mewn digwyddiad ar stondin Cymdeithas yr Iaith ar faes yr Eisteddfod heddiw (dydd Llun 01/08/2022).