Cyflwynodd rhieni ysgol wledig yn Ynys Môn ar y cyd gyda Chymdeithas yr Iaith ar risiau'r senedd yng Nghaerdydd ddeiseb am ddyfodol ysgolion gwledig Cymru.
Bydd ymgyrchwyr yn pwyso yn yr Eisteddfod heddiw (2pm, dydd Iau, 7fed Awst) ar i banel sy'n adolygu'r ddeddfwriaeth addysg Gymraeg argymell mabwysiadu yr un statud addysg ag sydd gan Gatalwnia er mwyn symud at addysg cyfrwng Cymraeg i bawb dros gyfnod o amser.
Mewn digwyddiad ar faes yr Eisteddfod heddiw, galwodd Cymdeithas yr Iaith am wersi Cymraeg am ddim i fudwyr, gan honni bod polisi presennol Llywodraeth Cymru a Llywodraeth Prydain yn 'rhan o ragfarn ehangach yn erbyn mudwyr'.
Bydd cyn-arweinydd Cyngor Caerdydd yn dadlau dylid ystyried agor ysgolion newydd yn y brifddinas dim ond os ydyn nhw’n rhai cyfrwng Cymraeg neu ddwyieithog, mewn araith heddiw (11:30yb, dydd Sul, 1af Gorffennaf).
Mae Cymdeithas yr Iaith wedi croesawu penderfyniad cabinet Cyngor Sir Fflint i beidio â bwrw ymlaen gydag ymgynghoriad i ddileu’r ddarpariaeth gludiant am ddim i ysgolion cyfrwng Cymraeg.