Llywodraeth yn methu targedau addysg miliwn yn dangos ‘angen dybryd am Ddeddf Addysg Gymraeg radical’

Submitted by Cyfathrebu on Tue, Gorff 13th am 5:09 pm
Mae ymgyrchwyr iaith wedi galw am “Ddeddf Addysg Gymraeg radical” yn dilyn cyhoeddiad Llywodraeth Cymru eu bod wedi methu eu targedau addysg allweddol er mwyn cyrraedd miliwn o siaradwyr. 

 

Mae’r ffigyrau a gyhoeddwyd heddiw yn Rhaglen Waith y Llywodraeth ar gyfer polisi’r Gymraeg yn dangos bod Gweinidogion wedi methu eu targedau eu hunain ar gyfer ehangu addysg cyfrwng Cymraeg a chyflogi rhagor o weithwyr addysg Gymraeg dros y pum mlynedd diwethaf.  
 
Mae'r Rhaglen Waith yn gosod targed o gynyddu cyfran y plant blwyddyn un sy'n dysgu drwy'r Gymraeg o 23% i 26% dros y pum mlynedd nesaf. Ond fe fethwyd targed blaenorol i asesu 24% o blant blwyddyn dau drwy'r Gymraeg fel eu hiaith gyntaf. Gwelwyd cynnydd o ychydig dan 1 pwynt canran rhwng 2015/16 i a 2020/21, oedd yn îs na’r cynnydd y byddai wedi ei angen i gyrraedd y targed o 24%.  

 

Mae’r Rhaglen Waith, a gyhoeddwyd heddiw, yn amlinellu blaenoriaethau’r Llywodraeth ar feysydd yn cynnwys addysg Gymraeg a chartrefi, ond yn ôl Cymdeithas yr Iaith, nid yw’r Rhaglen “yn ddigonol os ydym am gyrraedd, a mynd y tu hwnt, i’r nod o filiwn o siaradwyr Cymraeg.”

Dywedodd Cadeirydd Cymdeithas yr Iaith, Mabli Siriol Jones:

 

"Mae’n destun pryder bod y Llywodraeth wedi methu eu targed pitw o asesu 24% o blant Blwyddyn 2 drwy'r Gymraeg fel eu hiaith gyntaf; os yw’r Llywodraeth o ddifri ynghylch ehangu addysg Gymraeg, yna mae angen iddyn nhw newid gêr — a gwneud hyn fel mater o frys. Mae’r methiant hwn yn dangos yr angen dybryd am Ddeddf Addysg Gymraeg radical.

“Rydyn ni'n croesawu ymrwymiad y Llywodraeth i weithredu drwy gyflwyno Deddf Addysg Gymraeg, ond mae angen iddi fod yn Ddeddf fydd yn cyflwyno addysg Gymraeg i bawb, nid y lleiafrif ffodus yn unig. Ac mae angen iddi gynnwys targedau statudol a buddsoddiad sylweddol i ehangu'r gweithlu addysg Gymraeg. Rydyn ni’n galw ar y Llywodraeth i sefydlu nod hirdymor yn y ddeddfwriaeth i gynllunio ar gyfer addysg cyfrwng Cymraeg cyflawn i bawb, gwneud y Gymraeg yn gyfrwng iaith normadol ein holl system addysg ac am osod targed o 77.5% o ddisgyblion mewn addysg cyfrwng Cymraeg erbyn 2040. Er mwyn gwneud hyn, bydd angen i’r Llywodraeth osod targedau statudol ar lefel lleol a chenedlaethol o ran darpariaeth addysg Gymraeg a recriwtio a hyfforddi’r gweithlu. 

"Rydyn ni wedi amlinellu ein cynigion ar gyfer Deddf Addysg Gymraeg i Bawb ac agenda ar gyfer y pum mlynedd nesaf yn ein dogfen ‘Mwy na Miliwn - Dinasyddiaeth Gymraeg i Bawb’. Dyma fyddai wir yn sicrhau bod pawb yn y wlad yn gallu dysgu, defnyddio a mwynhau'r Gymraeg mewn modd ystyrlon yn eu bywydau bob dydd."