Menter Ddigidol Gymraeg

Mae datblygu’r Gymraeg ar-lein ac yn ddigidol yr un mor bwysig i’r Gymraeg ag oedd cyfieithu’r Beibl i’r Gymraeg, datblygiad y wasg brintiedig yng Nghymru, a datblygiad radio a theledu – mae’n hanfodol.

Mae symudiadau amlwg wedi bod yn y cyfryngau yn y blynyddoedd diwethaf tuag at gynnwys ar-lein, gyda chyfryngau ar ffurfiau traddodiadol yn chwarae rôl llai a llai pwysig ym mywydau pobl yng Nghymru – yn enwedig ymhlith rhai grwpiau fel yr ifanc. Er hyn, yn baradocsaidd efallai, yn y blynyddoedd diwethaf mae cwmnïau cyfryngol traddodiadol, y rhai mawr yn arbennig, wedi llwyddo i addasu i’r byd rhyngrwydol yr ydym bellach yn byw ynddo, gyda’u presenoldeb ddigidol yn ehangu'n aruthrol. 

Mae tueddiadau diweddar ar y wê, y cyfeiriwyd atynt fel ‘trydydd ton’ hanes y rhyngrwyd, yn dangos fod y cyfnod o blwraliaeth ddigidol ar fin dod i ben, gyda nifer llai o gwmnïau cyfryngol mawr, byd-eang, yn darparu cyfran cynyddol o gynnwys ar-lein. Ac fe ddarperir y cynnwys hwn drwy gyfrwng prif ieithoedd y byd ac nid drwy gyfrwng ieithoedd lleiafrifol sydd wedi cael eu lleiafrifoli, fel y Gymraeg. Wrth i’r cyfnod digidol yn hanes y ddynoliaeth ddwysáu, mae perygl gwirioneddol y bydd miloedd o ieithoedd yn marw yn y degawdau i ddod. Amcangyfrifir mai dim ond tua 250 (o’r rhyw  7,000 o ieithoedd byw cyfredol) fydd yn llwyddo i addasu’n ddigonol i’r oes ddigidol, tra bod disgwyl i 2,500 iaith arall fydd ddim wedi addasu’n ddigonol i’r oes ddigidol barhau i fodoli am ganrif arall. 

Mae perygl gwirioneddol na fydd y Gymraeg yn addasu’n llawn i’r oes ddigidol ac o ganlyniad yn parhau am gyfnod byr cyn marw. Dyma fydd yn digwydd heb weithredu ar ymyraethau polisi cyhoeddus.

Gwelwn y gall y Gymraeg gael ei hennill neu ei cholli fan hyn.

Ond nid yw hyn yn anochel. Os gweithredwn, gallwn osgoi’r dynged hon. Ond er mwyn gwneud hyn, bydd rhaid i’r Gymraeg gofleidio’r cyfleoedd y mae’r oes ddigidol yn eu cynnig yn ogystal â chynnig atebion i’w heriau.  

Darllenwch ein dogfen lawn isod: