Mae Cymdeithas yr Iaith yn cyhoeddi heddiw restr o bobl amlwg sydd wedi llofnodi llythyr agored at y Prif Weinidog Carwyn Jones yn cefnogi galwad am chwyldroi addysg Gymraeg. Mae’r rhestr yn cynwys yr Archdderwydd, Aelodau Cynulliad a Seneddol a chynghorwyr lleol, yn ogystal ag addysgwyr a rhai sy’n gweithio gyda phobl ifainc ym maes chwaraeon.
Mae’r llythyr yn galw am roi terfyn ar yr holl gysyniad o “Gymraeg ail iaith” ac am gydnabyddiaeth yn hytrach fod y gallu I gyfathrebu a gweithio’n Gymraeg yn sgil addysgol hanfodol na ddylid amddifadu unrhyw ddisgybl ohono. Mae’r llythyr felly’n galw am symud tuag at drefn lle bydd pob disgybl yn derbyn o leiaf ran o’i addysg yn Gymraeg.
Esboniodd llefarydd y Gymdeithas ar addysg Ffred Ffransis
“Nid ‘ail’ iaith yw’r Gymraeg gan ei bod yn perthyn i bawb yng Nghymru, ac arwydd o fethiant addysgol yw i unrhyw ddisgybl ymadael a’r ysgol heb fedru byw a gweithio’n Gymraeg mewn gwlad fodern ddwyieithog."
“Rhaid i ni symud at drefn lle bydd pob disgybl yn derbyn o leiaf ran o’i addysg yn Gymraegfel y dysgant sut i ddefnyddio’r iaith. Does dim modd cyflawni’r fath newid dros nos ac y mae’r rhai sydd wedi arwyddo’r llythyr (oll fel unigolion preifat) yn galw ar Carwyn Jones i dderbyn yr egwyddor a dechrau trafodaethau am sut i’w gweithredu.”
“Sefydlwyd pwyllgor i gynghori’r cyn-Weinidog (yn yr hydref) ynghylch dulliau gwella dysgu Cymraeg ail iaith ond mae’r byd wedi symud ymlaen ers hynny, a dylai Carwyn Jones (sydd nawr yn gyfrifol am yr iaith) ofyn i’r Pwyllgor i adnabod dulliau o symud tuag at sicrhau fod pob disgybl yn derbyn peth o’i addysg yn Gymraeg.”
Isod mae copi o'r llythyr
Annwyl Mr Jones
Galwn ar y Llywodraeth i dderbyn yr egwyddor fod y gallu i gyfathrebu a gweithio'n Gymraeg yn sgil addysgol hanfodol na ddylid amddifadu unrhyw ddisgybl ohono. Galwn am ymrwymiad i roi heibio'r cysyniad o "ddysgu'r Gymraeg yn ail iaith" gan ei bod yn perthyn i bob disgybl, a dylid cyflwyno system newydd o ddysgu'r Gymraeg i bawb fel y daw pob disgybl yn rhugl yn yr iaith ac yn derbyn peth o'i addysg yn Gymraeg. Galwn ar y llywodraeth, wedi derbyn yr egwyddor, i gynnal trafodaethau brys gyda'r byd addysg er mwyn llunio rhaglen i weithredu hyn, gan ddechrau gyda'r Blynyddoedd Cynnar.
ARWYDDWYD
- Christine James (Archdderwydd Cymru)
- Ann Jones AC (Aelod Cynulliad lleol)
- Llyr Huws Gruffydd AC (AC Rhanbarthol)
- Susan Elan Jones AS
- Jonathan Edwards AS
- Adam Price (Cyn Aelod Seneddol)
- Cyng Arwel Roberts (Sir Ddinbych)
- Cyng Arfon Jones (Bwrdeisdre Wrecsam)
- Cyng Cefin Campbell (ymgynghorydd addysg)
- Ioan Talfryn (PopethCymraeg.com, o’r Ganolfan Iaith leol, tiwtor rhaglen deledu “cariad@iaith")
- Gayle Lister (enillydd gwobr “cariad@iaith”)
- Toni Sciavone (cyn-bennaeth Uned Sgiliau Sylfaenol y Llywodraeth)
- Athro Gareth Roberts (Ysgol Addysg, Prifysgol Bangor)
- Nia Royles (cyn-Drefnydd Iaith Clwyd, cyn-Bennaeth Adran Gymraeg Ysgol Uwchradd Prestatyn)
- Richard Snelson (cyn-Bennaeth Adran y Gymraeg Ysgol Uwchradd Y Rhyl)
- Meirion Prys Jones (Prif Weithredwr NPLD a chyn Brif Weithredwr Bwrdd yr Iaith)
- Heini Gruffudd (awdur ac arbenigydd ar ddysgu Cymraeg)
- Simon Brooks (awdur ac academydd)
- Mererid Hopwood (prifardd ac addysgydd)
- Mike Jones (Rheolwr-Gyfarwyddwr CPD Y Rhyl, y clwb uwch-gynghrair lleol)
- Robin McBryde (hyfforddwr blaenwyr Undeb Rygbi Cymru)
- Felicity Roberts (Tiwtor Cymraeg I Oedolion)
- Huw Gwyn (Tiwtor lleol Cymraeg I Oedolion)
- Jamie Bevan (Trefnydd Cymraeg mewn Addysg Uwch)
- Gruff Roberts Diserth (Awdur)
- Ac ar ran Cymdeithas yr Iaith – Ffred Ffransis (llefarydd addysg) a Colin Nosworthy (swyddog Cyfathrebu), y ddau wedi gorfod dilyn cyrsiau “ail iaith”.