Rydyn ni wedi beirniadu Cyngor Sir Wrecsam yn hallt ar ôl i dad aros tair blynedd am wersi nofio drwy’r Gymraeg i’w blant, a hynny er gwaethaf sawl ymchwiliad i’r mater gan Gomisiynydd y Gymraeg. Yn ôl Cymdeithas yr Iaith, gofynnodd Aled Powell i Gyngor Wrecsam am wersi nofio yn Gymraeg i’w blant yn 2019, ac mae’n dal i aros, heb sicrwydd pryd bydd gwersi nofio ar gael i blant yr ardal yn Gymraeg.

Meddai Aled Powell, sy’n aelod o Grŵp Hawl Cymdeithas yr Iaith:

Mae galw am adolygiad allanol ar ôl i Gomisiynydd y Gymraeg gefnu ar addewid i ddirwyo adran gyllid Cyngor Wrecsam wedi i’r awdurdod dorri’r gyfraith drwy beidio darparu dogfennau trethi yn Gymraeg am y bumed flwyddyn ers cael gwybod am fethiannau. 

Mae mudiad iaith wedi galw am Ddeddf Addysg Gymraeg er mwyn sicrhau bod pob cyngor yn ehangu canolfannau trochi sy’n galluogi plant i dderbyn eu haddysg drwy gyfrwng y Gymraeg, mewn rali ar faes yr Eisteddfod.

Fe alwodd ymgyrchwyr iaith ar Lywodraeth Cymru i lunio polisi a fyddai’n sefydlu hawliau i fudwyr ddysgu’r Gymraeg, mewn digwyddiad ar faes yr Eisteddfod heddiw (11yb, dydd Iau, 8fed Awst).  

Mae Cymdeithas yr Iaith wedi croesawu fel cam bach ymlaen y camau nesaf o ran cyflawni strategaeth iaith y Llywodraeth heddiw.

Dywedodd Osian Rhys, Cadeirydd Cymdeithas yr Iaith:

"Rydyn ni'n croesawu cyhoeddiad heddiw fel cam bach ymlaen; yn y Llywodraeth y mae gweithredu ein strategaeth iaith genedlaethol. Ond mae ffordd bell i fynd nes ein bod ni'n gweithredu i'r un graddau â Gwlad y Basg - byddai hynny'n golygu buddsoddi £180m y flwyddyn yn nyfodol y Gymraeg: dyna sydd ei angen."

Mae ymgyrchwyr iaith wedi galw eto am ddiswyddo aelod cabinet Cyngor Wrecsam wrth i'r awdurdod cadarnhau bod cwsmeriaid Cymraeg yn cael gwasanaeth israddol mewn adroddiad newydd.

Mae ymgyrchwyr iaith wedi galw am ddiswyddiad aelod o gabinet Cyngor Wrecsam yn sgil diffygion cyson yn ei wasanaethau Cymraeg ac adroddiadau ffeithiol anghywir, cyn i gyfarfod o’r Bwrdd Gweithredol drafod y mater heddiw (dydd Mawrth, 11eg Mehefin).

Mae galwadau ar i fanciau ddarparu gwasanaethau Cymraeg ar y we, yn dilyn ymateb gan HSBC i gŵyn sy’n dweud bod yr iaith yn ‘estron’.  

Mae ymgyrchwyr iaith wedi gosod sticeri ar wyth deg o arwyddon ffyrdd Cyngor Wrecsam dros y penwythnos. 

Mae cannoedd o arwyddion ‘Ildiwch’ yn sefyll ar hyd a lled y sir wedi eu gosod yn uniaith Saesneg, ‘Give Way’, ac felly hefyd yn anghyfreithlon, yn ôl cadeirydd Cell Wrecsam o Gymdeithas yr Iaith, Aled Powell. 

Mae grŵp o ymgyrchwyr wedi tarfu ar agoriad swyddogol siop newydd Iceland yn y Rhyl heddiw (dydd Mawrth, 31ain Gorffennaf) gan gwyno am y diffyg darpariaeth Gymraeg.  

Ar fore agoriad swyddogol y siop newydd, mae pymtheg o aelodau Cymdeithas yr Iaith ynghyd â'r Cynghorydd lleol Arwel Roberts wedi gwrthdystio tu allan a thu fewn i'r siop gan gwyno i reolwyr am y diffyg arwyddion Cymraeg.