Dogfennau a Erthyglau

Gydaír Cynulliad Cenedlaethol ar ei ail dymor, argymhellion Adroddiad ETAG ar Addysg Ùl 16 (1999) ar waith a chyfnod tyngedfenol cefogaeth Arian Amcan 1 yn prusur fynd rhagddo mae¼n amserol codi nifer o gwestiynau ynghylch perthnasedd yr addysg alwedigaethol sy¼n cael ei gynnig, effeithiolrwydd y fframwaith sydd yn ei ddarparu a gwir atebolrwydd y cyfan i gymunedau a chynulliad Cymru.

Trwy astudio cysyniadau haniaethol yng nghyd-destun y gymuned leol, daw myfyrwyr i ddeall yn rhwyddach weithrediad y byd ehangach. Mae Astudiaethau Cymunedol o'r herwydd yn syniad sylfaenol allblyg, nid un plwyfol . Caiff yr Astudiaethau eu gwreiddo yn y gymuned, ond ni fyddant wedi eu cyfyngu ynddi:

GWERTH ASTUDIAETHAU CYMUNEDOL FEL SYLFAEN I ADDYSG A DEALLTWRIAETH AR GYFER DEMOCRATIAETH

Yn ei thymor cyntaf rhoddodd Llywodraeth y Cynulliad Cenedlaethol bwyslais ar ddatblygiad cymuned yn ei pholisiau yn ymwneud ’ thlodi, adferiad cymunedol, y Gymraeg, addysg gydol oes, cynaliadwyaeth, cynllunio cymunedol a sawl maes arall. Cynhyrchwyd sawl dogfen strategaeth yn y meysydd hyn. Un enghraifft yw ëCymunedauín Gyntafí, sef cynllun i hyrwyddo ymdrechion trigolion ein cymunedau mwyaf difreintiedig i ddatrys rhywfaint ar eu problemau economaidd a chymdeithasol.

Cyflwyniad

Cred Cymdeithas yr Iaith Gymraeg bod gan y Cynllun Cymorth Prynu rôl allweddol i'w chwarae wrth hyrwyddo mynediad prynwyr tro cyntaf i'r farchnad dai.

Cafodd y cynllun ei sefydlu ym 1993 ac ers hynny mae nifer o awdurdodau lleol wedi gwneud defnydd ohono. Erbyn y flwyddyn 2003/2004 roedd 10 o awdurdodau yn gweithredu'r cynllun, sef Caerfyrddin, Ceredigion, Conwy, Dinbych, Fflint, Gwynedd, Mynwy, Penfro, Powys ac Ynys Môn.

Cyflwyniad

Hyd yn oed gyda chymorth gan yr awdurdodau, ni fydd prynu ty yn ymarferol i bawb. Er engrhaifft, pan fo person yn derbyn budd-daliadau neu'n gweithio ar gytundeb tymor-byr, gall fod yn anodd iawn cael morgais. Yn wir, o ganlyniad i dlodi, cyflogau isel a phrisiau afresymol y farchnad, mae angen sylweddol am eiddo ar rent yng Nghymru.

Cyflwyniad

Trwy gyfrwng y broses gynllunio mae pobl yn gallu mynegi eu gweledigaeth o ddyfodol eu cymunedau. O ganlyniad mae Cymdeithas yr Iaith wedi dadlau ers blynyddoedd ei bod hi'n hollbwysig i sicrhau lle canolog ac ystyrlon i anghenion y Gymraeg yn y maes hwn.

Gydag etholiad cynghorau sir newydd, galwn am bartneriaeth newydd rhwng y Cynulliad ac awdurdodau lleol i ddatblygu ein hysgolion pentre'n ganolfannau addysg ac adfywio cymunedol. Yn lle ymosod ar ein hysgolion pentre, dylid cydnabod eu llwyddiant a'u defnyddio fel model ar gyfer datblygu adnoddau addysgiadol ac adfywio cymunedol ym mhob cymdogaeth yng Nghymru.

Ymateb Cymdeithas yr Iaith Gymraeg i’r ymgynghoriad ar Gynigion Adolygu Darlledu Gwasanaeth Cyhoeddus gan Ofcom, Ebrill 2005

Lawrlwytho'r ddogfen (pdf)

Yn y papur hwn, ystyriwn oblygiadau cynlluniau Cyngor Sir Gâr mewn perthynas uniongyrchol â chyfrwng addysgu plant yn y sir. Cyflwynwn dystiolaeth sy’n dangos y gall y strategaeth arwain yn uniongyrchol at leihad sylweddol yn nifer y plant sy’n derbyn eu haddysg trwy gyfrwng y Gymraeg yn Sir Gâr ac y bydd yn tanseilio’r polisi y brwydrwyd mor galed i’w gyflwyno – sef cyflwyno addysg yn naturiol trwy gyfrwng y Gymraeg yn y cymunedau Cymraeg trwy ysgolion Categori A.