Mae Cymdeithas yr Iaith Gymraeg wedi croesawu llwyddiant ymdrechion eu haelodau lleol ar ôl i Gyngor Merthyr ddarparu gwefan sydd yn rannol ddwyieithog, ond wedi mynegi pryderon am ddiffyg darpariaethau Cymraeg eraill gan y cyngor.

Wedi blwyddyn o ymgyrchu gan aelodau lleol a arweiniodd at ymchwiliad gan Swyddfa Comisiynydd y Gymraeg aeth gwefan ddwyieithog y cyngor ar-lein ddechrau’r flwyddyn newydd.

Daeth dros 150 o gefnogwyr y Gymraeg ynghyd mewn rali Cymdeithas yr Iaith i godi llais am ganlyniadau'r Cyfrifiad ym Merthyr Tudful heddiw (11yb, Dydd Sadwrn, 5ed Ionawr).

Cododd y dorf arwyddion yn dweud 'dwi eisiau byw yn Gymraeg'’ a rhannwyd copïau o’i ‘maniffesto byw’ sydd yn cynnwys dros ugain o bolisïau gyda’r nod o gynyddu’r defnydd a’r nifer o siaradwyr Cymraeg.

Cafodd Jamie Bevan ei ddedfrydu i 35 diwrnod yn y carchar gan ynadon Merthyr Tudful y bore yma am wrthod talu dirwy a orchmynnwyd iddo ei dalu mewn gohebiaeth uniaith Saesneg.

Cafodd Jamie Bevan o Ferthyr Tudful ei erlyn am iddo wrthod talu dirwy a osodwyd arno am ei ran yn yr ymgyrch yn erbyn toriadau i S4C. Defnyddiodd yr achos i brotestio yn erbyn yr ohebiaeth uniaith Saesneg oddi wrth y llysoedd.

Mae ymgyrchydd iaith wedi derbyn gorchymyn llys uniaith Saesneg, hanner can mlynedd wedi i'r un digwyddiad arwain at sefydlu Cymdeithas yr Iaith Gymraeg a gyhoeddwyd heddiw (Dydd Sadwrn Awst 4ydd). Daw'r newyddion ar yr un dyddiad a gafodd y mudiad ei sefydlu ym Mhontarddulais ym 1962.

Mae siop sglodion yng Nghas-gwent wedi agor ei drysau ar ei newydd-wedd heddiw  fel y siop Gymraeg gyntaf i bobl ei chyrraedd yng Nghymru. Daw hyn fel rhan o ddathliadau hanner can mlwyddiant Cymdeithas yr Iaith Gymraeg.

Mewn partneriaeth gyda'r mudiad iaith, mae siop sglodion yng nghanol tref Cas-gwent “Sgwar Beaufort” wedi gosod arwyddion dwyieithog ac yn annog staff a chwsmeriaid i ddefnyddio'r iaith. Mae perchnogion yn honni mai dyma'r siop Gymraeg gyntaf yng Nghymru, gan ei fod yn ychydig cannoedd o lathau o'r ffin gyda Lloegr.

Mae tocynnau gigs Eisteddfod y Gymdeithas wedi mynd ar werth heddiw, gyda threfnwyr yn dweud eu bod wedi cyfuno'r lle rhataf i aros yn ystod y brifwyl gyda'r lein-yp gorau.

Mewn partneriaeth gyda Chlwb Rygbi Llanilltud Fawr, mae'r mudiad wedi sicrhau bod Eisteddfodwyr yn gallu aros mewn pabell am £6 y noson gyda 10% oddi ar bris diodydd i'r rhai sy'n gwersylla.

Cyngor Caerdydd yw'r gorau ymysg cynghorau sir de Cymru yn ei gefnogaeth i'r Gymraeg tra bod Merthyr yw'r gwaethaf, yn ôl arolwg a gomisiynwyd gan Gymdeithas yr Iaith Gymraeg.