Gydaír Cynulliad Cenedlaethol ar ei ail dymor, argymhellion Adroddiad ETAG ar Addysg Ùl 16 (1999) ar waith a chyfnod tyngedfenol cefogaeth Arian Amcan 1 yn prusur fynd rhagddo mae¼n amserol codi nifer o gwestiynau ynghylch perthnasedd yr addysg alwedigaethol sy¼n cael ei gynnig, effeithiolrwydd y fframwaith sydd yn ei ddarparu a gwir atebolrwydd y cyfan i gymunedau a chynulliad Cymru.

Yn ei thymor cyntaf rhoddodd Llywodraeth y Cynulliad Cenedlaethol bwyslais ar ddatblygiad cymuned yn ei pholisiau yn ymwneud ’ thlodi, adferiad cymunedol, y Gymraeg, addysg gydol oes, cynaliadwyaeth, cynllunio cymunedol a sawl maes arall. Cynhyrchwyd sawl dogfen strategaeth yn y meysydd hyn. Un enghraifft yw ëCymunedauín Gyntafí, sef cynllun i hyrwyddo ymdrechion trigolion ein cymunedau mwyaf difreintiedig i ddatrys rhywfaint ar eu problemau economaidd a chymdeithasol.

Hyd yn oed gyda chymorth gan yr awdurdodau, ni fydd prynu ty yn ymarferol i bawb. Er engrhaifft, pan fo person yn derbyn budd-daliadau neu'n gweithio ar gytundeb tymor-byr, gall fod yn anodd iawn cael morgais. Yn wir, o ganlyniad i dlodi, cyflogau isel a phrisiau afresymol y farchnad, mae angen sylweddol am eiddo ar rent yng Nghymru.

Gydag etholiad cynghorau sir newydd, galwn am bartneriaeth newydd rhwng y Cynulliad ac awdurdodau lleol i ddatblygu ein hysgolion pentre'n ganolfannau addysg ac adfywio cymunedol. Yn lle ymosod ar ein hysgolion pentre, dylid cydnabod eu llwyddiant a'u defnyddio fel model ar gyfer datblygu adnoddau addysgiadol ac adfywio cymunedol ym mhob cymdogaeth yng Nghymru.