Bu aelodau Cymdeithas yr Iaith yn protestio heddiw yn Sgwâr Canolog Caerdydd er mwyn galw ar Gyngor Caerdydd i fabwysiadu polisïau cynllunio sy'n sicrhau tegwch i'r Gymraeg yn y brifddinas.

Mae datblygwyr y Sgwâr Canolog yn cael eu beirniadu am mai enw uniaith Saesneg sydd ar y datblygiad - ‘Central Square’ - ac fod holl arwyddion yr ardal yn uniaith Saesneg.

Mae caredigion y Gymraeg wedi croesawu pleidlais yng Nghernyw o blaid cynnig i glustnodi tai newydd i bobl leol yn unig, gan ddweud bod y polisi yn enghraifft i Gymru o ran arloesi er lles cymunedau.

Enillodd y cynnig yn St Ives o dros 80% o'r bleidlais, oedd â'r nod o atal adeiladu rhagor o ail gartrefi – ail gartrefi yw tua chwarter stoc tai presennol yr ardal. Mae ymchwil yn dangos mai un o'r ffactorau sy'n arwain at allfudo o lawer o ardaloedd yng Nghymru yw prisiau tai sy'n anfforddiadwy.

Mae Cymdeithas yr Iaith Gymraeg wedi croesawu penderfyniad pwyllgor cynllunio i wrthod cais i adeiladu dros dri chant o dai yn ardal Bangor.

Ysgrifennodd y mudiad at bwyllgor cynllunio y cyngor ychydig fisoedd yn ôl gan eu hatgoffa o'u pwerau newydd i wrthod datblygiadau ar sail eu heffaith ar yr iaith.

Dywedodd Bethan Ruth, swyddog maes lleol Cymdeithas yr Iaith Gymraeg:

Yn dilyn penderfyniad Cyngor Sir Benfro i osod treth cyngor o 50% ar dai gwag ac ail gartrefu, i sefydlu gweithgor i adolygu effaith y penderfyniad a bod yr arian ychwanegol yn mynd at gronfa dai fforddiadwy a gwasanaethau lleol dywedodd Tamsin Davies, cadeirydd grŵp cymunedau cynaliadwy  o Gymdeithas yr Iaith: