Mae mudiad iaith wedi cyhuddo arweinyddiaeth cyngor Gwynedd o ‘fygwth’ cynghorwyr er mwyn osgoi trafodaeth ar ei gynlluniau i atal asesiadau effaith iaith ar y rhan helaeth o geisiadau cynllunio.

Mae Cyngor Gwynedd yn wynebu her gyfreithiol os yw’n bwrw ymlaen gyda newid polisi a fyddai’n atal cynghorwyr rhag comisiynu asesiadau effaith iaith ar y rhan helaeth o geisiadau cynllunio, yn ôl bargyfreithiwr.

Daeth ymgyrchwyr ynghyd ym Mhenrhyndeudraeth heddiw i drafod camau polisi i ddelio ag effaith ail gartrefi ar y Gymraeg.

O dan gadeiryddiaeth y pensaer, y gweithredwr cymdeithasol a’r ymgyrchydd iaith Sel Jones, trafododd Liz Saville Roberts AS, Elfed Roberts ac Elin Hywel wahanol agweddau o’r pwnc. Yn ôl ystadegau diweddar, roedd 39% o’r tai a werthwyd yng Ngwynedd yn 2017/18 yn ail gartrefi.

Yn siarad ar ôl y digwyddiad, dywedodd Robat Idris o Gymdeithas yr Iaith:

Mae mudiad iaith wedi galw ar Lywodraeth Cymru i sefydlu eu cwmni ynni adnewyddol newydd yn Ynys Môn, yn dilyn penderfyniad cwmni Hitachi, perchennog Horizon, i rewi eu cynlluniau ar gyfer codi atomfa yn yr Wylfa. 

Mae mudiad iaith wedi rhybuddio y gallai newidiadau arfaethedig Llywodraeth Cymru i daliadau ffermio ddinistrio'r Gymraeg ar lawr gwlad.  

Cynghorau i sefydlu banciau lleol yn un o’r atebion mewn dogfen economaidd

Bydd Cymdeithas yr Iaith yn cyhoeddi dwsin o argymhellion i gryfhau’r economi ym Mlaenau Ffestiniog heddiw (dydd Sadwrn, 13eg Hydref) mewn ymdrech i leihau’r allfudo o Gymru sy’n 'argyfwng i'r iaith’ yn ôl y Gymdeithas.

[Cliciwch yma i agor y ddogfen lawn]