Mae Cymdeithas yr Iaith wedi rhyddhau testun e-bost gan Ysgrifennydd newydd Cabinet y Llywodraeth dros Addysg, Lynne Neagle, sy’n cadarnhau fod y rhagdyb o blaid ysgolion gwledig – sy'n ganolog i argraffiad 2018 y Cod Trefniadaeth Ysgolion – yn parhau'n bolisi swyddogol Llywodraeth Cymru. Daw'r datblygiad hwn wedi i swyddogion Cyngor Ceredigion hysbysu llywodraethwyr eu bod yn adolygu dyfodol nifer o ysgolion gwledig trwy'r sir yng nghyd-destun gwneud arbedion brys i’w cyllideb ar gyfer 2025-26.

Dyfarnodd llys yn Aberystwyth yn erbyn yr ymgyrchydd iaith Toni Schiavone heddiw (13 Mai) a chaniatau i gwmni parcio One Parking

Mae Cymdeithas yr Iaith wedi galw ar Gyngor Ceredigion i drin ysgolion gwledig y sir gydag agwedd “cadarnhaol” yn lle eu trin fel “problemau” yn dilyn pryderon dros ddyfodol rhai ohonyn nhw.

Mewn ymateb i gais am gefnogaeth gan Lywodraethwyr Ysgol Llangwyryfon, cysylltodd y mudiad gyda Dirprwy Brif Swyddog Addysg Cyngor Ceredigion, Clive Williams, i bwysleisio nad yw dull presennol y Cyngor o drin dyfodol nifer o ysgolion gwledig y sir yn gyson â'i ddyletswyddau statudol dan y Cod Trefniadaeth Ysgolion (2018).

Mewn ymateb i adroddiadau a phryderon bod dyfodol nifer o ysgolion cynradd gwledig Ceredigion dan fygythiad, dywedodd Jeff Smith, Cadeirydd Rhanbarth Ceredigion Cymdeithas yr Iaith:

Mae myfyrwyr wedi arwain ail biced Cymdeithas yr Iaith y tu allan i Swyddfa Bost Aberystwyth heddiw wrth i ragor o gwsmeriaid wynebu agwedd wrth-Gymraeg, er gwaetha addewidion na fyddai’n digwydd eto.

Taflodd y dirprwy barnwr Owain Williams achos One Parking Solution yn erbyn Toni Schiavone o'r llys y bore yma (4 Awst), gan i’r cwmni parcio oedi gormod cyn lansio'r apêl a chyflwyno’r achos dan reolau anghywir.

Mae rhanbarth Ceredigion Cymdeithas yr Iaith wedi galw ar Gyngor Ceredigion i symud tuag at ddefnyddio’r Gymraeg fel prif iaith gweinyddu mewnol, ac wedi ysgrifennu at y Comisiynydd Iaith yn galw arni i annog Cyngor Ceredigion i symud at weinyddu yn Gymraeg.

Un o nodau’r Llywodraeth yn Cymraeg 2050 yw cynyddu’r defnydd o’r Gymraeg yn y gweithle ar draws pob sector. 

Mewn cyfarfod agored ar Ionawr 21 gosododd pobl Ceredigion her i Gyngor Ceredigion chwarae eu rhan wrth fynd i'r afael â chwymp ym mhoblogaeth a chanran siaradwyr Cymraeg y sir.

Cynhaliwyd y cyfarfod yn sgil cyhoeddi cwymp yng nghanran siaradwyr Cymraeg y sir ddechrau Rhagfyr 2022. Roedd cynrychiolaeth o fudiadau'r sir, cynghorwyr sir a chymuned ac unigolion yn bresennol yn y cyfarfod; yn eu plith roedd rhai o aelodau Cabinet Cyngor Ceredigion, gan gynnwys yr arweinydd, Bryan Davies.

Dywedodd Tamsin Davies ar ran rhanbarth Ceredigion: