Mae ymgyrchwyr iaith yng Ngheredigion wedi rhybuddio y byddai torri rhagor o swyddi yn y Llyfrgell Genedlaethol yn ‘ergyd i’r Gymraeg’ yn y sir.

Ers dros ddegawd, gwnaed toriadau mewn termau real i grant y Llyfrgell Genedlaethol a leolir yn Aberystwyth. Y llynedd, argymhellodd adroddiad annibynnol, a gomisiynwyd gan Lywodraeth Cymru, bod angen cynnydd i grant y Llyfrgell er mwyn cynnal eu gwasanaethau a swyddi. 

Mae ymgyrchwyr iaith wedi croesawu bwriad Cyngor Ceredigion i weithredu ar yr argyfwng tai yn y sir. 

Yng nghyfarfod llawn y Cyngor ddoe (21ain o Ionawr), gofynnodd arweinydd y Cyngor, Ellen ap Gwynn, i bwyllgor craffu drafod cynnig ar y mater yn ei gyfarfod nesaf ac i adrodd yn ôl cyn cyfarfod nesaf y cabinet ym mis Chwefror.

Dylai sefydlu corff newydd i greu cynnwys Cymraeg ar-lein fod yn flaenoriaeth i Lywodraeth nesaf Cymru er mwyn cynyddu defnydd y Gymraeg, yn ôl ymgyrchwyr.

Mewn papur manwl am eu cynigion i sefydlu ‘Menter Ddigidol Gymraeg’ sydd wedi ei lansio heddiw fel rhan o’r Eisteddfod AmGen, mae Cymdeithas yr Iaith yn dadlau dros sefydlu corff a fyddai â’r “prif nod i gynyddu cyfleoedd i weld, clywed, creu a defnyddio'r Gymraeg ... ar draws llwyfannau ar-lein ac yn ddigidol”. 

Mae car dynes o Geredigion wedi cael ei gymryd gan feilïaid wedi iddi wrthod talu dirwy a gafodd am ei rhan yn yr ymgyrch i ennill pwerau darlledu i Gymru.

Mae angen mynd i’r afael â’r argyfwng yn y farchnad dai sy’n ‘gwagio pentrefi Cymraeg’ - dyna fydd prif neges mudiad iaith mewn cynhadledd yn Aberystwyth heddiw (dydd Sadwrn, 12fed Hydref).

Mae menyw o Geredigion yn mynd i barhau i wrthod talu dirwy a gafodd am ei rhan yn yr ymgyrch i ennill pwerau darlledu i Gymru, er gwaethaf ymweliad gan feilïaid ychydig wythnosau yn ôl.

Mae Cymdeithas yr Iaith wedi mynegi pryderon am gynlluniau Prifysgol Aberystwyth i gau cwmni cyhoeddi sy’n cynhyrchu adnoddau dysgu Cymraeg.

Mae menyw 68 mlwydd oed o Geredigion yn wynebu cyfnod yn y carchar er mwyn sicrhau pwerau darlledu i Gymru wedi iddi datgan nad yw’n mynd i dalu cosb llys o £220 heddiw (ddydd Mercher, 3ydd Ebrill).