Mae Gweinidog wedi ei beirniadu'n hallt gan ymgyrchwyr iaith am gyhoeddi ei bod yn gwrthod darparu gwersi Cymraeg i ffoaduriaid yn rhad ac am ddim.

Mae ceiswyr lloches yn cael eu gwahardd rhag gweithio, ac yn byw ar £5.39 y diwrnod gan Lywodraeth Prydain, felly nid oes modd iddynt dalu am wersi. Mae Llywodraeth Cymru felly yn ariannu gwersi Saesneg yn rhad ac am ddim i ffoaduriaid a cheisiwr lloches, ond dydyn nhw ddim yn rhoi'r un hawl i wersi Cymraeg am ddim.

Mae Cymdeithas yr Iaith wedi mynegi pryderon am gynlluniau Prifysgol Aberystwyth i gau cwmni cyhoeddi sy’n cynhyrchu adnoddau dysgu Cymraeg.

Mae mudiad iaith wedi galw am Ddeddf Addysg Gymraeg er mwyn sicrhau bod pob cyngor yn ehangu canolfannau trochi sy’n galluogi plant i dderbyn eu haddysg drwy gyfrwng y Gymraeg, mewn rali ar faes yr Eisteddfod.

Fe alwodd ymgyrchwyr iaith ar Lywodraeth Cymru i lunio polisi a fyddai’n sefydlu hawliau i fudwyr ddysgu’r Gymraeg, mewn digwyddiad ar faes yr Eisteddfod heddiw (11yb, dydd Iau, 8fed Awst).  

Bydd ymgyrchwyr yn lansio deiseb yng ngŵyl Tafwyl heddiw (dydd Sadwrn, 22ain Mehefin) yn galw ar i Gyngor Caerdydd wneud yr ysgol gyntaf sy’n rhan o ddatblygiad tai newydd yng ngogledd-orllewin y ddinas yn un cyfrwng Cymraeg yn hytrach na dwyieithog.

Ym mis Ebrill eleni, ac yn groes i addewid Arweinydd Cyngor Caerdydd i agor ysgol benodedig Gymraeg fel rhan o’r datblygiad tai enfawr, cytunodd cabinet y cyngor i ymgynghori ar gynnig i agor ffrwd Saesneg o fewn yr ysgol gyntaf.

Mae Cymdeithas yr Iaith wedi ymateb i lansiad ymgynghoriad Llywodraeth Cymru ar reoliadau addysg Gymraeg heddiw gan ddweud bod ‘gwir angen Deddf Addysg Gymraeg’. 

Yn yr adroddiad a gomisiynwyd gan Lywodraeth Cymru i adolygu’r system o gynllunio addysg Gymraeg, dywed panel o arbenigwyr: