Bydd ymgyrchwyr yn lansio deiseb yng ngŵyl Tafwyl heddiw (dydd Sadwrn, 22ain Mehefin) yn galw ar i Gyngor Caerdydd wneud yr ysgol gyntaf sy’n rhan o ddatblygiad tai newydd yng ngogledd-orllewin y ddinas yn un cyfrwng Cymraeg yn hytrach na dwyieithog.

Ym mis Ebrill eleni, ac yn groes i addewid Arweinydd Cyngor Caerdydd i agor ysgol benodedig Gymraeg fel rhan o’r datblygiad tai enfawr, cytunodd cabinet y cyngor i ymgynghori ar gynnig i agor ffrwd Saesneg o fewn yr ysgol gyntaf.

Mae Cymdeithas yr Iaith wedi ymateb i lansiad ymgynghoriad Llywodraeth Cymru ar reoliadau addysg Gymraeg heddiw gan ddweud bod ‘gwir angen Deddf Addysg Gymraeg’. 

Yn yr adroddiad a gomisiynwyd gan Lywodraeth Cymru i adolygu’r system o gynllunio addysg Gymraeg, dywed panel o arbenigwyr:

Dim ond prentisiaethau cyfrwng Saesneg a gynhaliwyd gan S4C yn ystod y pedair blynedd diwethaf, yn ôl ymchwil gan fudiad iaith.

Mae Cymdeithas yr Iaith wedi croesawu penderfyniad Pwyllgor Gwaith Cyngor Ynys Môn heddiw i ddiddymu'r penderfyniad i gau ysgolion Bodffordd, Talwrn a Biwmares.

Dywedodd Ffred Ffransis o Gymdeithas yr Iaith:

"Mae'r swyddogion a'r cynghorwyr wedi bod yn ddewr yn ymddiheuro'n agored oherwydd eu bod, yng ngeiriau'r Prif Weithredwr Dr Gwynne Jones, 'am barchu'r cymunedau yr ydym yn cydweithio â nhw'.

Wrth ymateb i gyhoeddiad Cyngor Sir Gâr eu bod yn dechrau cyfnod o ymgynghori i newid darpariaeth Cyfnod Sylfaen ysgolion Y Ddwylan, Griffith Jones, Llangynnwr a Llys Hywel i fod yn Gymraeg a newid  Ysgol Rhys Pritchard o fod yn ddwy ffrwd i fod yn ysgol Gymraeg dywedodd Sioned Elin ar ran Cymdeithas yr Iaith yn Sir Gaerfyrddin:

"Rydyn ni'n llongyfarch y cyngor am ddechrau ymgynghoriad er mwyn gosod pump o ysgolion y sir ar lwybr tuag at addysg Gymraeg, a hyderwn y bydd cefnogaeth eang i hynny."

Dim ond un cyngor yng Nghymru sydd wedi cynnig prentisiaethau cyfrwng Cymraeg yn y pedair blynedd diwethaf, yn ôl ymchwil gan fudiad iaith.

Mae ymatebion i geisiadau rhyddid gwybodaeth Cymdeithas yr Iaith wedi datgelu mai dim ond un cyngor sydd wedi cyflogi prentisiaid sydd wedi gwneud eu fframwaith cymhwyster drwy gyfrwng y Gymraeg dros y pedair blynedd diwethaf, sef Cyngor Rhondda Cynon Taf.

Mae Cymdeithas yr Iaith wedi croesawu argymhelliad bwrdd o arbenigwyr y dylai Llywodraeth Cymru gyflwyno Deddf Addysg Gymraeg.

Mewn adroddiad a gomisiynwyd gan Lywodraeth Cymru i adolygu’r system o gynllunio addysg Gymraeg, dywed panel o arbenigwyr, sy’n gynnwys yr Athro Dylan Foster Evans a Meirion Prys Jones:

Mae Prifysgol Bangor wedi dod o dan y lach wedi iddi hysbysebu pedair swydd nyrsio heb osod y Gymraeg fel sgil hanfodol, ar ôl torri swydd cyfrwng Cymraeg yn yr un maes ychydig wythnosau yn ôl.