Mae un o Weinidogion Llywodraeth Cymru o dan y lach am geisio cael gwared ar amod y dylai’r Llyfrgellydd Cenedlaethol newydd fedru’r Gymraeg cyn i’r swydd gael ei hysbysebu ddiwedd y llynedd. Mae 90% o staff y Llyfrgell Genedlaethol yn Aberystwyth yn siarad Cymraeg ac mae’r corff yn gweithio’n fewnol drwy’r iaith.

Mae mudiad iaith wedi mynegi pryder nad yw ymgyrch newydd i gyflogi ugain mil yn fwy o ofalwyr yn sôn am yr angen i recriwtio siaradwyr Cymraeg.

Dywedodd Gwerfyl Wyn Roberts, Cadeirydd Grŵp Iechyd, Cymdeithas yr Iaith:

Mae galwadau ar i fanciau ddarparu gwasanaethau Cymraeg ar y we, yn dilyn ymateb gan HSBC i gŵyn sy’n dweud bod yr iaith yn ‘estron’.  

Bydd ymgyrchwyr yn cynnal cyfres o bicedi ledled y wlad heddiw (dydd Sadwrn, 12fed Ionawr) yn erbyn y gwasanaeth trên newydd, Trafnidiaeth Cymru, gan fod cyn lleied o wasanaethau ar gael yn Gymraeg.

Mae Cymdeithas yr Iaith wedi ymateb i benodiad Aled Roberts yn Gomisiynydd newydd y Gymraeg, gan ddweud ei bod yn hollbwysig bod y rôl yn parhau.  

Wrth ymateb i'r newyddion, dywedodd Osian Rhys, Cadeirydd Cymdeithas yr Iaith:  

Mae ymgyrchwyr iaith wedi gosod sticeri ar wyth deg o arwyddon ffyrdd Cyngor Wrecsam dros y penwythnos. 

Mae cannoedd o arwyddion ‘Ildiwch’ yn sefyll ar hyd a lled y sir wedi eu gosod yn uniaith Saesneg, ‘Give Way’, ac felly hefyd yn anghyfreithlon, yn ôl cadeirydd Cell Wrecsam o Gymdeithas yr Iaith, Aled Powell.