Cyfarfu ymgyrchwyr iaith gyda'r Gweinidog Leighton Andrews heddiw er mwyn trafod cynigion i wella gwasanaethau Cymraeg trwy'r safonau iaith arfaethedig.

Cyflwynodd aelodau Cymdeithas yr Iaith Gymraeg restr o hawliau sylfaenol y dymunan nhw eu gweld yn y safonau iaith, sef y dyletswyddau ar gyrff i ddarparu gwasanaethau Cymraeg, y mae gweision sifil wrthi'n eu hysgrifennu. Gofynnon nhw am hawliau megis yr hawl i ofal iechyd yn Gymraeg, gwersi chwaraeon i blant, a hawl gweithwyr i ddysgu a gweithio trwy gyfrwng yr iaith.

“Argyfwng? Oes argyfwng?” oedd disgrifiad ymgyrchwyr iaith o araith Leighton Andrews AC mewn cynhadledd yn trafod canlyniadau’r Cyfrifiad heddiw.

Mae Cymdeithas yr Iaith wedi ail-bwysleisio’r angen i ddwyn Llywodraeth Cymru i gyfrif am ei phenderfyniad i wrthod y safonau iaith arfaethedig, wrth gyhoeddi eu bod wedi gofyn am gyfarfod brys gyda’r Gweinidog dros y Gymraeg.

Mae Cymdeithas yr Iaith Gymraeg wedi ymateb i'r newyddion bod y Gweinidog Leighton Andrews wedi gwrthod y safonau iaith a gafodd eu cynnig gan Gomisiynydd y Gymraeg. 

Mae'r Gymdeithas yn pryderu fod y Gweinidog wedi ildio i bwysau gan y sector breifat a lobiwyr eraill i wanhau gwasanaethau Cymraeg.

Wrth ymateb i'r newyddion, dywedodd Robin Farrar, Cadeirydd Cymdeithas yr Iaith Gymraeg:

Mae Cymdeithas yr Iaith Gymraeg wedi croesawu llwyddiant ymdrechion eu haelodau lleol ar ôl i Gyngor Merthyr ddarparu gwefan sydd yn rannol ddwyieithog, ond wedi mynegi pryderon am ddiffyg darpariaethau Cymraeg eraill gan y cyngor.

Wedi blwyddyn o ymgyrchu gan aelodau lleol a arweiniodd at ymchwiliad gan Swyddfa Comisiynydd y Gymraeg aeth gwefan ddwyieithog y cyngor ar-lein ddechrau’r flwyddyn newydd.

Mae ymgyrchwyr iaith wedi galw ar i Lywodraethau Cymru a Phrydain beidio ag oedi wrth weithredu ar y safonau iaith newydd a gyhoeddwyd heddiw gan Gomisiynydd y Gymraeg.

Mae Cymdeithas yr Iaith Gymraeg wedi croesawu’n frwd alwad Plaid Cymru ar i’r Cynulliad ddychwelyd at gyhoeddi’r Cofnod o drafodion sesiynau llawn o fewn 24 awr yn gwbl ddwyieithog.

Mae’r datganiad yn golygu bod tair allan o’r pedair plaid yn y Cynulliad wedi datgan eu bod am gyhoeddi cofnodion y Cynulliad yn gwbl ddwyieithog ac i’w cyhoeddi’n llawn yn Gymraeg a’r un pryd â’r Saesneg.

Mae Cymdeithas yr Iaith Gymraeg wedi galw ar i Ysgrifennydd Gwladol Cymru David
Jones AS ddefnyddio ei hawl i sicrhau bod adrannau Llywodraeth Prydain yn
cydymffurfio â Safonau newydd Mesur y Gymraeg 2011 er mwyn sicrhau eu bod yn
cynnig gwasanaethau Cymraeg priodol i bobl Cymru.