"Llond bol” gyda diffyg gweithredu, medd ymgyrchwyr

Fe wnaeth dwsin o ymgyrchwyr iaith gadwyno eu hunain i gatiau swyddfeydd Llywodraeth Cymru yn Aberystwyth y bore yma gan ddweud eu bod wedi ‘cael llond bol’ gyda diffyg ymateb Carwyn Jones i ganlyniadau argyfyngus y Cyfrifiad.

Mae'r weithred yn rhan o gyfres bydd ymgyrchwyr iaith yn eu trefnu dros y gwanwyn, er mwyn pwyso ar Lywodraeth Cymru i fynd i'r afael â'r argyfwng sy'n wynebu'r Gymraeg trwy weithredu chwe phwynt polisi.

Bu ymgyrchwyr yn nodi dechrau cyfnod o brotestio dros y Gymraeg er mwyn pwyso ar Lywodraeth Cymru i newid ei bolisïau er mwyn sicrhau twf yn y Gymraeg yn Aberystwyth heddiw.

Bydd ymgyrchwyr yn dadorchuddio baneri ar bontydd ar hyd a lled Cymru dros y penwythnos - o Bont Menai i Bont Hafren - gan gychwyn ar Bont Trefechan yn Aberystwyth. Daw’r gyfres o ymgyrchoedd symbolaidd yma mewn adwaith i’r argyfwng sy’n wynebu’r Gymraeg a amlygwyd gan ganlyniadau’r Cyfrifiad dros flwyddyn yn ôl.

Mae Cymdeithas yr Iaith wedi cyhuddo Cyngor Ceredigion o wastraffu arian ac amser gyda ffug brosesau ymgynghori sydd at bwrpas "ticio blychau" yn unig.

Erbyn Ddydd Llun nesaf (6/1) daw ymgynghoriad i ben ar bapur y Cyngor ynghylch creu Ysgol newydd yn Llandysul, a'r wythnos ganlynol daw ymgynghoriad i ben ar gynnig y Cyngor i gau Ysgol Dihewyd. Mae'r Gymdeithas yn honni mai mynd trwy gamau gwag y mae'r Cyngor wrth honni ymgynghori a'u bod yn gwneud canllawiau'r Llywodraeth yn destun gwawd.

Gosododd ymgyrchwyr iaith gloeon ar adeilad Llywodraeth Cymru heddiw (Rhagfyr 14) er mwyn galw am chwe newid polisi er lles y Gymraeg, gan nodi blwyddyn ers i ganlyniadau’r Cyfrifiad ddangos cwymp yn nifer siaradwyr yr iaith.

Daeth 50 o aelodau Cymdeithas yr Iaith a rhieni o ysgolion pentrefol Cymraeg yng Ngheredigion i gyntedd pencadlys Cyngor Ceredigion wrth i Estyn gynnal arolwg o'r Cyngor Sir.

Roedd eu posteri yn galw am "ESTYN ALLAN at ein cymunedau" a phosteri'n mynnu dyfodol i nifer o ysgolion pentrefol Cymraeg y sir sydd tan fygythiad; a'r protestwyr yn targedu'r Cyngor Sir ac hefyd ESTYN sydd i raddau helaeth yn gyrru'r broses o ymosod ar ein hysgolion.

Wrth siarad gyda rhieni dyweddodd llefarydd y Gymdeithas ar addysg, Ffred Ffransis:

Mae rhai o fusnesau Aberystwyth wedi datgan eu cefnogaeth i ddeiseb gan Gymdeithas yr Iaith yng Ngheredigion sydd yn galw ar y Cyngor Sir i ddarparu mwy o wasanaethau Cymraeg yn y Sir a sicrhau tai a swyddi i bobl leol.

Wedi arwyddo'r ddeiseb a datgan eu cefnogaeth i alwadau Cymdeithas yr Iaith mae perchnogion Siop y Pethe, Siop Inc, Teithiau Cambria ac Y Llew Du yn Aberystwyth.