Mae ymgyrchwyr iaith wedi rhybuddio y gallai Llywodraeth Cymru droi ei chefn ar Fil Addysg Gymraeg radical yn sgil patrwm o ddiffyg ymrwymiad ac agwedd “llugoer” yr Ysgrifennydd Cabinet dros Addysg tuag at y Gymraeg.

Mae disgwyl i Lywodraeth Cymru gyflwyno Bil Addysg Gymraeg yn yr wythnosau nesaf, a fydd yn anelu at gynnydd sylweddol mewn darpariaeth addysg cyfrwng Cymraeg, yn dilyn cyhoeddiad ymateb Jeremy Miles i ymgynghoriad cyhoeddus ar bapur gwyn ar gyfer y Bil ar 21 Chwefror.

Mae Cymdeithas yr Iaith wedi rhyddhau testun e-bost gan Ysgrifennydd newydd Cabinet y Llywodraeth dros Addysg, Lynne Neagle, sy’n cadarnhau fod y rhagdyb o blaid ysgolion gwledig – sy'n ganolog i argraffiad 2018 y Cod Trefniadaeth Ysgolion – yn parhau'n bolisi swyddogol Llywodraeth Cymru. Daw'r datblygiad hwn wedi i swyddogion Cyngor Ceredigion hysbysu llywodraethwyr eu bod yn adolygu dyfodol nifer o ysgolion gwledig trwy'r sir yng nghyd-destun gwneud arbedion brys i’w cyllideb ar gyfer 2025-26.

Cyflwynodd Gymdeithas yr Iaith ‘Proclamasiwn Addysg Gymraeg Powys’ i aelod Cabinet Cyngor Powys dros Addysg ar faes Eisteddfod yr Urdd heddiw (28 Mai).

Mae Cymdeithas yr Iaith wedi galw ar Gyngor Ceredigion i drin ysgolion gwledig y sir gydag agwedd “cadarnhaol” yn lle eu trin fel “problemau” yn dilyn pryderon dros ddyfodol rhai ohonyn nhw.

Mewn ymateb i gais am gefnogaeth gan Lywodraethwyr Ysgol Llangwyryfon, cysylltodd y mudiad gyda Dirprwy Brif Swyddog Addysg Cyngor Ceredigion, Clive Williams, i bwysleisio nad yw dull presennol y Cyngor o drin dyfodol nifer o ysgolion gwledig y sir yn gyson â'i ddyletswyddau statudol dan y Cod Trefniadaeth Ysgolion (2018).

Mewn ymateb i adroddiadau a phryderon bod dyfodol nifer o ysgolion cynradd gwledig Ceredigion dan fygythiad, dywedodd Jeff Smith, Cadeirydd Rhanbarth Ceredigion Cymdeithas yr Iaith:

Mewn sesiwn briffio yn y Senedd heddiw (18 Ebrill), lansiodd Cymdeithas yr Iaith waith ystadegol yn dangos llwybr cynnydd i sicrhau addysg Gymraeg i bawb erbyn 2050.

Mewn sesiwn briffio yn y Senedd wythnos nesaf bydd Cymdeithas yr Iaith yn lansio gwaith ystadegol sy’n dangos y cynnydd sydd angen ei weld mewn addysg cyfrwng Cymraeg i sicrhau bod pob plentyn yng Nghymru’n ei dderbyn erbyn 2050.

Mae Cymdeithas yr Iaith wedi galw ar Jeremy Miles, Gweinidog Addysg a’r Gymraeg Llywodraeth Cymru, i ddangos yr un uchelgais â phobl Cymru wedi iddo dderbyn ymatebion i ymgynghoriad cyhoeddus i Bapur Gwyn ar gyfer ei Fil Addysg Gymraeg.