Wrth i Gyngor Powys gynllunio i aildrefnu addysg yn ardal Llanfair Caereinion a Llanfyllin/Gogledd y Trallwng mae Tegwen Bruce-Deans, Prifardd Eisteddfod yr Urdd Sir Gâr eleni, yn dweud ei bod hi am weld mwy o blant ym Mhowys yn derbyn yr un cyfleoedd ag y cafodd hi trwy addysg cyfrwng Cymraeg. 

Mae Cymdeithas yr Iaith yn annog trigolion lleol i ymweld ag uned Cyngor Sir Môn yn Sioe Môn (Dydd Mawrth, 15 Awst a Dydd Mercher, 16 Awst) i'w holi a ydy'r Cyngor unwaith eto am geisio cau ysgolion gwledig yr ynys. Mae dogfen fewnol gan y Cyngor Sir wedi dod i feddiant y Gymdeithas sydd, fe ymddengys, yn argymell cau 14 o ysgolion cynradd cyn diwedd y ddegawd, a chreu tair ysgol newydd i ganoli addysg.

Esboniodd Robat Idris, Cadeirydd Cenedlaethol y Gymdeithas:

Mae Cyngor Ynys Môn yn parhau i geisio rhagdybio o blaid cau ysgolion pentre - mae Pwyllgor Sgriwtini Corfforaethol y cyngor wedi cymeradwyo Adroddiad Ymgynghori ar y "Strategaeth Moderneiddio Cymunedau Dysgu a Datblygu’r Gymraeg".

Er bod y Cod Trefniadaeth Ysgolion yn gosod rhagdyb o blaid cadw ysgolion gwledig ar agor ac er gwaetha ymatebion yn pwysleisio'r angen i ystyried camau heblaw cau ysgolion gwledig, prin bod yr adroddiad yn cynnig unrhyw newidiadau i'r Strategaeth, sy'n dyfodol bygwth ysgolion.

Mae Adran Addysg Cyngor Ynys Môn yn ceisio rhagdybio o blaid cau ysgolion pentre wrth i Bwyllgor Sgriwtini Corfforaethol y cyngor drafod Adroddiad Ymgynghori ar y "Strategaeth Moderneiddio Cymunedau Dysgu a Datblygu’r Gymraeg".

Er bod y Côd Trefniadaeth Ysgolion yn gosod rhagdyb o blaid cadw ysgolion gwledig ar agor ac er gwaetha ymatebion yn pwysleisio'r angen i ystyried camau heblaw cynnal ysgolion gwledig prin bod newidiadau i'r Strategaeth.

Fel rhan o ymateb i bapur gwyn y Llywodraeth ar Ddeddf Addysg Gymraeg rydyn ni wedi cyflwyno 240 o negeseuon gan blant a phobl ifanc yn galw am addysg cyfrwng Cymraeg i bawb.

Dywedodd Mabli Siriol Jones, Cadeirydd Grŵp Addysg Cymdeithas yr Iaith

Mae adroddiad Pwyllgor Diwylliant, Cyfathrebu, y Gymraeg, Chwaraeon a Chysylltiadau Rhyngwladol y Senedd ar y fframwaith deddfwriaethol sy'n cefnogi darpariaeth addysg cyfrwng Cymraeg yn dangos bod angen Bil Addysg Gymraeg sy'n rhoi'r Gymraeg i bawb.

Yn ôl Mabli Siriol Jones, Cadeirydd Grŵp Addysg Cymdeithas yr Iaith:

Mae Cymdeithas yr Iaith wedi cyhuddo Adran Addysg Cyngor Ynys Môn o geisio ail-wisgo hen bolisi o gau ysgolion gwledig mewn dillad newydd. Mae ymgynghoriad cyhoeddus ar hyn o bryd (ac yn dod i ben ddydd Mercher nesaf 17/5) ar Strategaeth ddrafft "Moderneiddio Cymunedau Dysgu a Datblygu'r Gymraeg" sydd â bygythiad ymhlyg i gau hyd at 17 o ysgolion cynradd sydd â llai na 91 o blant ynddynt.

Ar ran y Gymdeithas, dywed Ffred Ffransis:

Rydyn ni wedi cyhoeddi ein cynigion ar gyfer Deddf Addysg Gymraeg i Bawb heddiw - ar yr un diwrnod ag y mae disgwyl i Lywodraeth Cymru gyhoeddi ei Phapur Gwyn ar y Bil Addysg Gymraeg arfaethedig. 

Mae'r Ddeddf Addysg i'w gweld yma

Fe wnaethon ni lansio ein Deddf Addysg Gymraeg ddrafft yn haf 2022, ac yn dilyn cyfnod o ymgynghori a thrafod mae’r ddeddf derfynol wedi ei chyhoeddi.